Techwetgeving Brussel legt zes machtigste techbedrijven aan banden De Europese Commissie heeft bekendgemaakt welke grote techbedrijven moeten gaan voldoen aan nieuwe, strenge wetgeving. Die regels raken onder meer Apple, Facebook en Google.

De klok begint nu echt te tikken voor Big Tech. Woensdag maakte de Europese Commissie bekend welke grote techbedrijven hun verdienmodel ingrijpend moeten aanpassen, in voorbereiding op de Wet digitale markten die vanaf maart volgend jaar ingaat. Deze zes ‘poortwachters’ zijn volgens Brussel zo dominant dat maatregelen nodig zijn om machtsmisbruik door hen te voorkomen.

Het aanwijzen van de bedrijven is een belangrijke stap in het uitrollen van de nieuwe Europese wetgeving die de macht van Big Tech moet temmen. Mondiaal is het de eerste poging de marktdominantie van de techbedrijven bij voorbaat in te tomen, en dus niet via vaak lange mededingingsrechtszaken achteraf.

Lees ook: ‘Grote techbedrijven hebben de wind niet meer mee in Europa’

De lijst bedrijven die Brussel in het vizier heeft, is voor niemand een grote verrassing: Alphabet (moederbedrijf van Google), Amazon, Apple, ByteDance (TikTok), Meta (WhatsApp en Facebook) en Microsoft. Criteria om als poortwachter gezien te worden, zijn onder meer een jaarlijkse omzet van meer dan 7,5 miljard euro en maandelijks minstens 45 miljoen actieve EU-gebruikers. Samen bieden de nu aangemerkte bedrijven 22 diensten die vallen onder de nieuwe regels.

Voor sommige techbedrijven gaat het om een flinke lijst diensten. Zo moet Alphabet bijvoorbeeld aan de slag met onder meer internetbrowser Google Chrome, maar ook met videodienst YouTube en besturingssysteem Android. Voor ByteDance gaat het alleen om socialmedia-app TikTok.

De aanpassingen die de techbedrijven moeten doen, zijn groot. Zo mogen ze eigen diensten of producten op hun platform niet meer bevoordelen ten opzichte van die van concurrenten. Dat betekent bijvoorbeeld dat Amazon eigen producten in zijn webwinkel niet meer prominenter mag aanbieden dan die van andere leveranciers. Ook mogen de bedrijven eigen diensten niet meer als automatische keuze aanbieden: bijvoorbeeld Microsofts eigen internetbrowser op computers, of bepaalde apps op de besturingssystemen van Apple of Google.

De meest concrete verandering voor gebruikers zal waarschijnlijk zijn dat je met één chatdienst ook berichten naar andere diensten kunt gaan sturen. Die verplichting gaat gelden voor WhatsApp en Facebook Messenger, beide onderdeel van Meta. Via WhatsApp moet je dan bijvoorbeeld ook iemand op Signal kunnen bereiken.

De techbedrijven hebben nu zes maanden om de aanpassingen door te voeren. Vanaf 6 maart 2024 moeten ze de wet naleven. Ze dienen dan ook in een uitgebreide rapportage te melden hoe ze aan de nieuwe regels voldoen. Nu geldt voor hen al de verplichting dat ze elk bedrijf dat ze kopen aanmelden bij de mededingingsafdeling van de Europese Commissie – hoe klein de aankoop ook is.

Eurocommissaris Thierry Breton (Interne Markt) sprak in een videoboodschap woensdag van een „belangrijke mijlpaal voor online vrijheid en innovatie”. Hij benadrukte dat de bedrijven binnenkort mogelijke sancties boven het hoofd hangen. „Geen techbedrijf kan zich meer als ‘too big to care’ gedragen.” De sancties kunnen fors zijn: van boetes tot 20 procent van de mondiale omzet, tot in het uiterste geval verplichte opsplitsing van het bedrijf.

Of het bij de woensdag aangemerkte diensten blijft, is niet duidelijk. De Commissie onderzoekt nog of ook onder meer berichtendienst iMessage van Apple en zoekmachine Bing van Microsoft onder de verplichtingen moeten vallen. Een paar bedrijven hebben de Commissie al kunnen overtuigen dat een dienst níét onder de regels valt: onder andere Googles e-maildienst Gmail en Samsungs internetbrowser ontspringen de dans. Verwacht wordt dat verschillende techbedrijven nog gaan proberen via de rechter de regels aan te vechten.

De nieuwe regels zijn onderdeel van een flink pakket aan techwetgeving dat de Europese Unie op dit moment uitrolt. Onlangs traden al nieuwe regels in werking die internetgebruikers moeten beschermen tegen onjuiste informatie, haatzaaien en misbruik van persoonlijke gegevens.